kids
04-11-2009, 11:52 AM
Waltz (tiếng Anh (http://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh)) hay Valse (tiếng Pháp (http://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ph%C3%A1p)) là loại nhạc nhảy xuất phát từ châu Âu (http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u) vá»›i nhịp ba. Có những thể loại sau: Wien Waltz (LÆ°á»›t nhanh), Boston Waltz (Vừa phải), Slow Waltz (Cháºm) và cả Jazz Waltz. Ngoà i ra Waltz còn có má»™t số những loại Ä‘iệu biến thể nhÆ° Minuet và Scherzo. Tuy nhiên cÅ©ng có thể dùng Ä‘iệu nà y trong việc lồng ghép hoặc những bà i hát.
Waltz, bắt nguồn từ từ “walzen†trong tiếng Äức cổ, nghÄ©a là “uốnâ€, “xoay†hoặc “lÆ°á»›t Ä‘iâ€, là má»™t Ä‘iệu nhảy trong khiêu vÅ© cổ Ä‘iển và folk dance (nhảy dân gian), theo nhịp 3/4. Waltz ra Ä‘á»i ở ngoại ô thà nh Viên (Ão) và ở những vùng núi cao của nÆ°á»›c Ão. và o khoảng giữa những năm 1780, Ä‘iệu waltz bắt đầu thịnh hà nh khi nó được biểu diá»…n trong các lá»… há»™i khiêu vÅ© tại cung Ä‘iện Hapsburg, rồi dần dần lan ra các quốc gia khác trong những năm sau đó.
Mặc dù và o thá»i kỳ đầu, waltz bị phản đối khá kịch liệt nhÆ°ng vá» sau waltz, đặc biệt là tÆ° thế của nó, đã trở thà nh hình mẫu cho các Ä‘iệu khiêu vÅ© khác. Và o thế ká»· 19 và 20, nhiá»u biến thể má»›i của waltz ra Ä‘á»i và phát triển, bao gồm các Ä‘iệu waltz theo nhịp 2/4, nhịp 6/8 và cả nhịp 5/4. Giữa thế ká»· 18, Ä‘iệu allemande - Ä‘iệu nhảy dân gian Äức, má»™t hình thái của Ä‘iệu waltz trở nên rất phổ biến ở Pháp.
Lúc đầu, Ä‘iệu nhảy nà y chỉ có tÆ° thế tay của các vÅ© công bắt chéo má»—i khi di chuyển, giống tÆ° thế của má»™t số Ä‘iệu nhảy dân gian khác, nhÆ°ng nó đã nhanh chóng cải biến thà nh má»™t Ä‘iệu nhảy Ä‘á»™c láºp vá»›i tÆ° thế tay ôm ngang lÆ°ng và tay còn lại Ä‘Æ°a lên không trung, nhÆ° những gì chúng ta thấy ở Ä‘iệu waltz ngà y nay. Äến cuối thế ká»· 18, Ä‘iệu nhảy dân dã cổ Ä‘iển có nguồn gốc từ nÆ°á»›c Ão nà y má»›i được tầng lá»›p quý tá»™c châu Âu chấp nháºn, và dù tÆ° thế thay đổi nhÆ°ng nó vẫn giữ nguyên nhịp Ä‘iệu 3/4 của mình. Tuy nhiên, việc phản đối Ä‘iệu waltz và o thá»i đó vẫn còn tiếp tục. Các vÅ© sÆ° chuyên nghiệp nháºn thấy sá»± Ä‘e doạ tiá»m tà ng của Ä‘iệu nhảy nà y đối vá»›i nghá» nghiệp của há»; vì các bÆ°á»›c Ä‘i cÆ¡ bản của waltz rất dá»… há»c trong má»™t thá»i gian tÆ°Æ¡ng đối ngắn, trong khi, Ä‘iệu minuet (mÆ¡-nu-et) và các Ä‘iệu nhảy quý tá»™c khác đòi há»i phải luyện táºp thÆ°á»ng xuyên bởi chúng bao gồm việc há»c những kỹ thuáºt khá phức tạp lẫn việc thay đổi khoảng cách và cách di chuyển của ngÆ°á»i nhảy. Äiệu waltz cÅ©ng bị phản đối xét trên phÆ°Æ¡ng diện đạo đức bởi những cá nhân cho rằng tÆ° thế ôm ngang lÆ°ng tÆ°Æ¡ng đối sát ngÆ°á»i nhau của đôi bạn nhảy và cả bÆ°á»›c xoay ngá»a ngÆ°á»i trong waltz. Äặc biệt là những nhà lãnh đạo tôn giáo coi đó nhÆ° má»™t hà nh vi thô tục và tá»™i lá»—i. Má»™t phiên toà xuyên lục địa đã diá»…n ra dai dẳng nhằm chống lại waltz. CÅ©ng vì lý do đó mà waltz được chấp nháºn khá muá»™n ở Anh, vùng đất của các giáo Ä‘iá»u. Tháng 7 năm 1816, Ä‘iệu waltz được Ä‘Æ°a và o trình diá»…n trong má»™t buổi khiêu vÅ© ở Luân Äôn bởi hoà ng thân nhiếp chÃnh. Ngay sau đó Ãt ngà y má»™t bà i xã luáºn trên tá» Thá»i Äại (The Times) đã nghiêm khắc phê bình: “Chúng tôi vô cùng xót xa khi biết rằng má»™t Ä‘iệu nhảy không đứng đắn của nÆ°á»›c ngoà i được gá»i là Waltz đã được Ä‘Æ°a ra giá»›i thiệu (vì chúng tôi tin chắc đây là lần đầu) tại triá»u đình Anh và o thứ 6 vừa qua… tháºt là quá đủ khi phải chứng kiến má»™t tÆ° thế khêu gợi, hai tay của đôi bạn nhảy Ä‘an và o nhau và khoảng cách cÆ¡ thể lại quá gần khi há» nhảy, cÅ©ng quá đủ khi nháºn ra rằng sá»± kÃn đáo trang nhã, vốn được coi nhÆ° má»™t nét đặc trÆ°ng của phụ nữ Anh kể từ trÆ°á»›c đến nay, đã bị loại bá» bởi Ä‘iệu nhảy nà y. Chừng nà o mà điệu nhảy tục tÄ©u nà y còn gắn liá»n vá»›i gái mại dâm và những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà lẳng lÆ¡ thì, chúng tôi nghÄ© rằng, nó không đáng được để ý tá»›i. NhÆ°ng giỠđây khi nó đã len lá»i và o giá»›i quý tá»™c, chúng tôi nháºn thấy phải có nghÄ©a vụ cảnh báo các báºc phụ huynh đừng để con gái của các vị đến gần sá»± lây lan chết ngÆ°á»i nà y. Tháºm chà đến cuối năm 1866, trong 1 bà i xã luáºn trên má»™t tạp chà tiếng Anh, Belgravia đã viết: “Sau nhiá»u ngà y Ä‘i công tác xa vá» và rồi ta bắt gặp chị em mình, vợ mình, vá»›i má»™t thái Ä‘á»™ thiếu cảnh giác nhất, để cho má»™t kẻ lạ mặt nắm tay, ôm chặt ngang ngÆ°á»i, bÆ°á»›c lòng vòng trong căn há»™ nhá», và lý do duy nhất cho tất cả chuyện nà y gắn tên “âm nhạcâ€, thì ta có thể Ãt nhiá»u nháºn ra sá»± nguy hiểm của Ä‘iệu nhảy ma quái nà y.†Rất nhiá»u lá»i phản đối đến từ phÃa những ngÆ°á»i lá»›n tuổi, nhÆ°ng Ãt ai biết nữ hoà ng Victoria là má»™t chuyên gia rất Ä‘iêu luyện và dà nh nhiá»u tình cảm cho Ä‘iệu waltz! NhÆ°ng lịch sá» tá»± thân nó cứ lặp Ä‘i lặp lại và sá»± phản đối chỉ cà ng là m cho waltz ngà y cà ng lan rá»™ng. Sau cách mạng tÆ° sản Pháp, giai cấp tÆ° sản nhanh chóng nồng nhiệt đón nháºn waltz. Riêng Pari đã có tá»›i gần 700 vÅ© trÆ°á»ng khiêu vÅ© cổ Ä‘iển! Má»™t du khách ngÆ°á»i Äức khi đến Pari và o năm 1804 đã nói: “Tình yêu đối vá»›i Ä‘iệu waltz cÅ©ng nhÆ° sá»± du nháºp của Ä‘iệu nhảy có nguồn gốc Äức nà y khá má»›i mẻ và đã trở thà nh má»™t trong nhÆ°ng mốt má»›i dân dã kể từ sau chiến tranh, giống nhÆ° thuốc lá váºyâ€. Äiệu waltz lần đầu tiên được giá»›i thiệu ở Mỹ là và o năm 1834 ở Boston. Lorenzo Papanti, má»™t vÅ© sÆ° ngÆ°á»i Boston, đã trình diá»…n tại dinh thá»± Beacon Hill của phu nhân Otis. Nhiá»u ngÆ°á»i trong giá»›i thượng lÆ°u đã rất kinh ngạc trÆ°á»›c những gì mà há» gá»i là “má»™t cuá»™c trình diá»…n thô tụcâ€. Äến giữa thế ká»· 19, waltz má»›i có má»™t vị trà vững chắc trong xã há»™i Mỹ. Âm nhạc đóng má»™t vai trò rất quan trong trong khiêu vÅ©, và má»i Ä‘iệu vÅ© Ä‘á»u phụ thuá»™c và o sá»± tÆ°Æ¡ng thÃch của nhạc ná»n. Äiệu waltz đã trở nên nổi tiếng khoảng năm 1839 nhá» 2 nhà soạn nhạc thiên tà i ngÆ°á»i Ão – Franz Lanner và Johann Straus. Äây là hai nhà soạn nhạc vÄ© đại nhất của thếy ká»· 19, hỠđã đặt ná»n tảng cho Ä‘iệu waltz Viên, má»™t phiên bản tốc Ä‘á»™ nhanh của waltz.
Trong khoảng thế ká»· 19, hai phiên bản khác của Ä‘iệu waltz cÅ©ng bắt đầu phát triển. Má»™t Ä‘iệu có tên là điệu nhảy Boston, vá»›i nhịp Ä‘iệu cháºm hÆ¡n và các bÆ°á»›c di chuyển dà i hÆ¡n. Mặc dù Ä‘iệu nhảy nà y không còn tồn tại sau chiến tranh thế giá»›i I, nó vẫn giúp phong cách nhảy của ngÆ°á»i Anh, hay còn gá»i phong cách toà n cầu phát triển đến táºn ngà y nay. Biến tÆ°á»›ng thứ 2 của waltz là má»™t Ä‘iệu nhảy vá»›i phong cách má»™t bÆ°á»›c dà i bằng 3 phách. Äiệu nhảy nà y vẫn còn cho tá»›i ngà y nay.
Äiệu Waltz thÆ°á»ng thấy trong những bản nhạc nhẹ (http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nh%E1%BA%A1c_nh%E1%BA%B9&action=edit&redlink=1), dân ca (http://vi.wikipedia.org/wiki/D%C3%A2n_ca) và nhạc cổ Ä‘iển (http://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%A1c_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n) từ châu Âu. Tại Việt Nam (http://vi.wikipedia.org/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam), nó thÆ°á»ng được được viết trong những bản nhạc trÆ°á»›c năm 1975.
Một số bản nhạc viết ở điệu Waltz:
Danube Waves
Le beau Danube bleu
Danse Villageoise (Beethoven (http://vi.wikipedia.org/wiki/Beethoven))
Valse in Si Mineur (Waltz B Minor) (Frédéric Chopin (http://vi.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Chopin))
Greensleeves (Dân ca Anh)
Valse des Fleurs (Tchaikovsky (http://vi.wikipedia.org/wiki/Tchaikovsky))
Một số nhạc Giáng sinh (http://vi.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A1ng_sinh)...
Waltz, bắt nguồn từ từ “walzen†trong tiếng Äức cổ, nghÄ©a là “uốnâ€, “xoay†hoặc “lÆ°á»›t Ä‘iâ€, là má»™t Ä‘iệu nhảy trong khiêu vÅ© cổ Ä‘iển và folk dance (nhảy dân gian), theo nhịp 3/4. Waltz ra Ä‘á»i ở ngoại ô thà nh Viên (Ão) và ở những vùng núi cao của nÆ°á»›c Ão. và o khoảng giữa những năm 1780, Ä‘iệu waltz bắt đầu thịnh hà nh khi nó được biểu diá»…n trong các lá»… há»™i khiêu vÅ© tại cung Ä‘iện Hapsburg, rồi dần dần lan ra các quốc gia khác trong những năm sau đó.
Mặc dù và o thá»i kỳ đầu, waltz bị phản đối khá kịch liệt nhÆ°ng vá» sau waltz, đặc biệt là tÆ° thế của nó, đã trở thà nh hình mẫu cho các Ä‘iệu khiêu vÅ© khác. Và o thế ká»· 19 và 20, nhiá»u biến thể má»›i của waltz ra Ä‘á»i và phát triển, bao gồm các Ä‘iệu waltz theo nhịp 2/4, nhịp 6/8 và cả nhịp 5/4. Giữa thế ká»· 18, Ä‘iệu allemande - Ä‘iệu nhảy dân gian Äức, má»™t hình thái của Ä‘iệu waltz trở nên rất phổ biến ở Pháp.
Lúc đầu, Ä‘iệu nhảy nà y chỉ có tÆ° thế tay của các vÅ© công bắt chéo má»—i khi di chuyển, giống tÆ° thế của má»™t số Ä‘iệu nhảy dân gian khác, nhÆ°ng nó đã nhanh chóng cải biến thà nh má»™t Ä‘iệu nhảy Ä‘á»™c láºp vá»›i tÆ° thế tay ôm ngang lÆ°ng và tay còn lại Ä‘Æ°a lên không trung, nhÆ° những gì chúng ta thấy ở Ä‘iệu waltz ngà y nay. Äến cuối thế ká»· 18, Ä‘iệu nhảy dân dã cổ Ä‘iển có nguồn gốc từ nÆ°á»›c Ão nà y má»›i được tầng lá»›p quý tá»™c châu Âu chấp nháºn, và dù tÆ° thế thay đổi nhÆ°ng nó vẫn giữ nguyên nhịp Ä‘iệu 3/4 của mình. Tuy nhiên, việc phản đối Ä‘iệu waltz và o thá»i đó vẫn còn tiếp tục. Các vÅ© sÆ° chuyên nghiệp nháºn thấy sá»± Ä‘e doạ tiá»m tà ng của Ä‘iệu nhảy nà y đối vá»›i nghá» nghiệp của há»; vì các bÆ°á»›c Ä‘i cÆ¡ bản của waltz rất dá»… há»c trong má»™t thá»i gian tÆ°Æ¡ng đối ngắn, trong khi, Ä‘iệu minuet (mÆ¡-nu-et) và các Ä‘iệu nhảy quý tá»™c khác đòi há»i phải luyện táºp thÆ°á»ng xuyên bởi chúng bao gồm việc há»c những kỹ thuáºt khá phức tạp lẫn việc thay đổi khoảng cách và cách di chuyển của ngÆ°á»i nhảy. Äiệu waltz cÅ©ng bị phản đối xét trên phÆ°Æ¡ng diện đạo đức bởi những cá nhân cho rằng tÆ° thế ôm ngang lÆ°ng tÆ°Æ¡ng đối sát ngÆ°á»i nhau của đôi bạn nhảy và cả bÆ°á»›c xoay ngá»a ngÆ°á»i trong waltz. Äặc biệt là những nhà lãnh đạo tôn giáo coi đó nhÆ° má»™t hà nh vi thô tục và tá»™i lá»—i. Má»™t phiên toà xuyên lục địa đã diá»…n ra dai dẳng nhằm chống lại waltz. CÅ©ng vì lý do đó mà waltz được chấp nháºn khá muá»™n ở Anh, vùng đất của các giáo Ä‘iá»u. Tháng 7 năm 1816, Ä‘iệu waltz được Ä‘Æ°a và o trình diá»…n trong má»™t buổi khiêu vÅ© ở Luân Äôn bởi hoà ng thân nhiếp chÃnh. Ngay sau đó Ãt ngà y má»™t bà i xã luáºn trên tá» Thá»i Äại (The Times) đã nghiêm khắc phê bình: “Chúng tôi vô cùng xót xa khi biết rằng má»™t Ä‘iệu nhảy không đứng đắn của nÆ°á»›c ngoà i được gá»i là Waltz đã được Ä‘Æ°a ra giá»›i thiệu (vì chúng tôi tin chắc đây là lần đầu) tại triá»u đình Anh và o thứ 6 vừa qua… tháºt là quá đủ khi phải chứng kiến má»™t tÆ° thế khêu gợi, hai tay của đôi bạn nhảy Ä‘an và o nhau và khoảng cách cÆ¡ thể lại quá gần khi há» nhảy, cÅ©ng quá đủ khi nháºn ra rằng sá»± kÃn đáo trang nhã, vốn được coi nhÆ° má»™t nét đặc trÆ°ng của phụ nữ Anh kể từ trÆ°á»›c đến nay, đã bị loại bá» bởi Ä‘iệu nhảy nà y. Chừng nà o mà điệu nhảy tục tÄ©u nà y còn gắn liá»n vá»›i gái mại dâm và những ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà lẳng lÆ¡ thì, chúng tôi nghÄ© rằng, nó không đáng được để ý tá»›i. NhÆ°ng giỠđây khi nó đã len lá»i và o giá»›i quý tá»™c, chúng tôi nháºn thấy phải có nghÄ©a vụ cảnh báo các báºc phụ huynh đừng để con gái của các vị đến gần sá»± lây lan chết ngÆ°á»i nà y. Tháºm chà đến cuối năm 1866, trong 1 bà i xã luáºn trên má»™t tạp chà tiếng Anh, Belgravia đã viết: “Sau nhiá»u ngà y Ä‘i công tác xa vá» và rồi ta bắt gặp chị em mình, vợ mình, vá»›i má»™t thái Ä‘á»™ thiếu cảnh giác nhất, để cho má»™t kẻ lạ mặt nắm tay, ôm chặt ngang ngÆ°á»i, bÆ°á»›c lòng vòng trong căn há»™ nhá», và lý do duy nhất cho tất cả chuyện nà y gắn tên “âm nhạcâ€, thì ta có thể Ãt nhiá»u nháºn ra sá»± nguy hiểm của Ä‘iệu nhảy ma quái nà y.†Rất nhiá»u lá»i phản đối đến từ phÃa những ngÆ°á»i lá»›n tuổi, nhÆ°ng Ãt ai biết nữ hoà ng Victoria là má»™t chuyên gia rất Ä‘iêu luyện và dà nh nhiá»u tình cảm cho Ä‘iệu waltz! NhÆ°ng lịch sá» tá»± thân nó cứ lặp Ä‘i lặp lại và sá»± phản đối chỉ cà ng là m cho waltz ngà y cà ng lan rá»™ng. Sau cách mạng tÆ° sản Pháp, giai cấp tÆ° sản nhanh chóng nồng nhiệt đón nháºn waltz. Riêng Pari đã có tá»›i gần 700 vÅ© trÆ°á»ng khiêu vÅ© cổ Ä‘iển! Má»™t du khách ngÆ°á»i Äức khi đến Pari và o năm 1804 đã nói: “Tình yêu đối vá»›i Ä‘iệu waltz cÅ©ng nhÆ° sá»± du nháºp của Ä‘iệu nhảy có nguồn gốc Äức nà y khá má»›i mẻ và đã trở thà nh má»™t trong nhÆ°ng mốt má»›i dân dã kể từ sau chiến tranh, giống nhÆ° thuốc lá váºyâ€. Äiệu waltz lần đầu tiên được giá»›i thiệu ở Mỹ là và o năm 1834 ở Boston. Lorenzo Papanti, má»™t vÅ© sÆ° ngÆ°á»i Boston, đã trình diá»…n tại dinh thá»± Beacon Hill của phu nhân Otis. Nhiá»u ngÆ°á»i trong giá»›i thượng lÆ°u đã rất kinh ngạc trÆ°á»›c những gì mà há» gá»i là “má»™t cuá»™c trình diá»…n thô tụcâ€. Äến giữa thế ká»· 19, waltz má»›i có má»™t vị trà vững chắc trong xã há»™i Mỹ. Âm nhạc đóng má»™t vai trò rất quan trong trong khiêu vÅ©, và má»i Ä‘iệu vÅ© Ä‘á»u phụ thuá»™c và o sá»± tÆ°Æ¡ng thÃch của nhạc ná»n. Äiệu waltz đã trở nên nổi tiếng khoảng năm 1839 nhá» 2 nhà soạn nhạc thiên tà i ngÆ°á»i Ão – Franz Lanner và Johann Straus. Äây là hai nhà soạn nhạc vÄ© đại nhất của thếy ká»· 19, hỠđã đặt ná»n tảng cho Ä‘iệu waltz Viên, má»™t phiên bản tốc Ä‘á»™ nhanh của waltz.
Trong khoảng thế ká»· 19, hai phiên bản khác của Ä‘iệu waltz cÅ©ng bắt đầu phát triển. Má»™t Ä‘iệu có tên là điệu nhảy Boston, vá»›i nhịp Ä‘iệu cháºm hÆ¡n và các bÆ°á»›c di chuyển dà i hÆ¡n. Mặc dù Ä‘iệu nhảy nà y không còn tồn tại sau chiến tranh thế giá»›i I, nó vẫn giúp phong cách nhảy của ngÆ°á»i Anh, hay còn gá»i phong cách toà n cầu phát triển đến táºn ngà y nay. Biến tÆ°á»›ng thứ 2 của waltz là má»™t Ä‘iệu nhảy vá»›i phong cách má»™t bÆ°á»›c dà i bằng 3 phách. Äiệu nhảy nà y vẫn còn cho tá»›i ngà y nay.
Äiệu Waltz thÆ°á»ng thấy trong những bản nhạc nhẹ (http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nh%E1%BA%A1c_nh%E1%BA%B9&action=edit&redlink=1), dân ca (http://vi.wikipedia.org/wiki/D%C3%A2n_ca) và nhạc cổ Ä‘iển (http://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%A1c_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n) từ châu Âu. Tại Việt Nam (http://vi.wikipedia.org/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam), nó thÆ°á»ng được được viết trong những bản nhạc trÆ°á»›c năm 1975.
Một số bản nhạc viết ở điệu Waltz:
Danube Waves
Le beau Danube bleu
Danse Villageoise (Beethoven (http://vi.wikipedia.org/wiki/Beethoven))
Valse in Si Mineur (Waltz B Minor) (Frédéric Chopin (http://vi.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Chopin))
Greensleeves (Dân ca Anh)
Valse des Fleurs (Tchaikovsky (http://vi.wikipedia.org/wiki/Tchaikovsky))
Một số nhạc Giáng sinh (http://vi.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A1ng_sinh)...