Một số nguyên vật liệu thường dùng làm mô hình
Chơi mô hình mà không biết tự làm hoặc tự sửa chữa thì cũng mất một phần thú vui, do vậy mình mở chủ đề này để mọi người cùng chia sẻ những kinh nghiệm và hiểu biết của mình trong việc lựa chọn, chế biến và tận dụng các vật liệu có sẵn để chế tạo và sửa chữa... hay giá cả thị trường, địa chỉ cung cấp để những mọi người cùng tham khảo.
01 - Nguyên liệu đầu tiên: đó là Xốp (tiếng Anh gọi là Foam), loại nguyên liệu này mua rất dễ, có thể tìm thấy ở các cửa hàng bán vật liệu quảng cáo, cách âm, nơi làm khẩu hiệu.. tùy theo nhu cầu sử dụng mà có thể mua loại cứng hay mềm, khổ to hay nhỏ... xốp có thể dùng làm tầu thuyền, cánh may bay... đặc điểm của xốp là tuy nhẹ nhưng rất dễ vỡ do vậy để khắc phục thì có một số cách chính sau đây:
+ Dán đề can: loại hay dùng để dán lên ô tô xe máy
+ Quét nhựa epoxy(đã pha chế) lên bề mặt
Khi mô hình làm bằng bằng xốp bị dập nát (nhỏ nhỏ thôi) thì ta có thể dùng dao cắt bỏ phần bị hỏng đi, cắt một miếng xốp mới ghép vào rồi lại dán đề can và quét nhựa lại...
Để cắt được xốp thì cũng có 02 cách chính: dùng dao dọc giấy, cách này hơi bị khó khi muốn cắt những thành phần cần độ chính xác và thẩm mỹ cao, cách thứ hai là dùng điện, cách này rất đơn giản, mua một cái dây "mai xo"(chẳng biết gọi là gì nữa)loại dùng cho bếp nhóm than chẳng hạn, càng nhỏ càng tốt...cắt một đoạn rồi căng sơi dây ra càng căng càng tốt... đấu 2 đầu sợi dây vào một nguồn điện từ 9v-12v (hoặc có thể cao hơn nữa tùy theo dây), sợi dây sẽ nóng lên, điều chỉnh điện áp tăng dần cho đến khi đưa miếng xốp vào cắt ngon lành là được.
Xốp sau khi cắt xong có thể không được phẳng, lúc này dùng một miếng giấy ráp (giấy nhám) dán vào một miếng gỗ phẳng và đánh cho đến khi nào ưng ý thì thôi
02 - Composite ("nửa mùa"): gọi là "nửa mùa" bởi vì chúng ta chỉ làm Composite ở mức độ đơn giản nhất, pha chế ít loại nguyên liệu nhất, tuy vậy nó cũng có độ cứng khá cao và nhẹ... đặc biệt là có khả năng chịu nước nên dùng làm tầu thuyền rất tốt:
+ Vải thủy tinh: mua rất rẻ và dễ ở các cửa hàng vật liệu cách nhiệt, vật liệu điện, xây dựng... như trên Hàng Bông, Láng Hạ...
+ Nhựa Epoxy(ngoài hàng người ta còn gọi là nhựa PVC), có thể mua được ở trên Hàng Hòm
+ Chất đông cứng (làm rắn, đông đặc), nơi nào bán epoxy, nơi đó sẽ bán chất này
Composite "nửa mùa" được pha chế theo tỷ lệ 1/8 - 1/10, tức là 1 đông cứng pha với 8 đến 10 epoxy (tùy theo ta cần khô nhanh hay chậm)
Cách làm cũng rất đơn giản, cho vải thủy tinh vào khuôn, sau đó quét đều epoxy (đã pha chế) lên bề mặt, rồi lại phủ tiếp vải lên... rồi lại quét, cho đến khi đủ độ dầy cần thiết.
Để làm khuôn cho Composite có thể làm khuôn dương bản hoặc khuôn âm bản:
Khuôn dương bản: làm mô hình bằng xốp, sau đó thực hiện theo cách làm ở trên (bọc Composite ra ngoài), chờ đến khi khô thì có thể phá bỏ lớp xốp ở trong đi, những vụn xốp còn bám lại ở trong có thể dùng xăng làm sạch (xăng ăn xốp), cách làm này đơn giản nhưng mất công và không chuyên nghiệp, vì mỗi lần làm là lại một lần làm khuôn
Khuôn âm bản: làm chuyên nghiệp, nhưng phức tạp hơn, đó là dựng khuôn bằng thạch cao... cách này mình chưa làm nhưng cũng xin cung cấp để mọi người biết thêm, một ví dụ đơn giản nhất là muốn là một cái hộp, ta sẽ nhúng cái hộp vào khối thạch cao, chờ thạch cao khô hẳn... thế là ta đã có một cái khuôn của cái hộp, sau đó làm Composite như ở trên (phủ Composite ở trong khuôn), chờ hơi khô rồi nhấc ra, tinh chỉnh lại khuôn rồi dùng tiếp, một khuôn thạch cao có thể dùng làm được nhiều lần
Đối với mỗi một mô hình ta có thể phải làm nhiều khuôn cho mỗi chi tiết, thành phần, hoặc có thể phải dùng cả khuôn dương bản và âm bản cùng lúc để tăng hiệu quả.
Sản phẩm sau khi làm ra có thể được bả matít để tăng thẩm mỹ.
Tác giả bzmzqx
Lại nói về vật liệu composit và keo Epoxy A-B!!
Sau khi đi 1 vòng chợ Kim Biên bạn đã học được khối kinh nghiệm rồi đó. Việc gọi tên khoa học và tên thương mại khác nhau là chuyện thường, thậm chí tên gọi ở chợ này và chợ kia có tên gọi khác nhau cũng bình thường. Ví dụ : năm 2005 tôi thấy các bạn phía bắc gọi chỉ dẫn dùng chất butin dùng để rửa cọ quét composite, ra chợ Kim Biên hỏi không ai biết, có dịp ra Hà Nội, tôi đến 36 Hàng Hòm mua 1 chai mang về, cầm đến chợ Kim Biên thì họ nói là butin acetate.
Qua ý kiến của bạn tandatvo tôi thấy có 1 số điểm cần nói rõ hơn :
- Composite và keo epoxy A-B khác nhau. Composite không phải là keo, tra tự điển bạn sẽ thấy định nghĩa nó là hỗn hợp (phức hợp) gồm nhiều chất liệu, khi kết hợp với nhau thì nó bổ sung nhiều ưu điểm của từng chất liệu riêng lẻ.
Như trong tàu thuyền, vải thủy tinh làm tăng tính dẻo dai, bền chắc; gỗ hấp thu chấn động; keo tạo độ cứng,...Ở những lãnh vực khác cũng sử dụng từ composite với ý nghĩa này.
Tất cả những thứ ấy được gắn kết với nhau bởi 1 / nhiều loại keo.
Trong ngành composite, thì tùy vị trí chịu lực, tùy ý đồ thiết kế mà sử dụng mỗi loại keo khác nhau, khi đông cứng cho độ cứng và dẻo khác nhau. Trường hợp chơi mô hình của chúng ta thì hay dùng loại keo cơ bản mà chợ Kim Biên gọi là keo poly (tôi không biết tên khoa học, bạn nào biết bổ sung giùm). Poly có rất nhiều loại với mã số khác nhau, như 2211, thông dụng thì gọi bằng màu (trong, hồng, vàng, xanh). Cách dùng : có 2 thành phần gồm : nhựa và chống đóng rắn.
- Chất chống dính: không gọi là keo, thì có nhiều cách để ngăn keo không dính vào khuôn. Tôi hay dùng Wax 8
http://i595.photobucket.com/albums/tt31/fdchd/WAX8a.jpg
Bạn nào biết thêm những chất khác thì bổ sung thêm dùm.
- Vải thủy tinh : có rất rất nhiều loại, từ loại ép thành tấm (dùng cho tàu thuyền lớn, lót tủ lạnh), đến loại dệt thành mảnh như vải, và có nhiều cở khác nhau, để phân loại bề dày chỉ dệt miếng vải người ta đặt ký hiệu. Ví dụ như để làm canopy tôi hay dùng robin 100 hoặc 140. Còn làm tàu thuyền mô hình theo tôi nên dùng loại dệt như vải. Chưa quen tên gọi thì bạn nói rõ dùng cho việc gì thì nói bán sẽ tư vấn cho bạn. Nhưng chú ý là có khi vì muốn bán được hàng người ta tư vấn ẩu.
- Keo epoxy (keo A-B) : có rất nhiều loại, ngoài những thứ đã đóng vô vỉ nhựa, có công dụng nhất định (không đề cập ở đây), còn vô chai (keo Liên xô), hay bán kí lô gram. Nhưng có chung đặc điểm là có 2 thành phần, chính gì thế còn có tên là keo A-B, chất A và chất B, chất poli ở trên cũng có 2 thành phần nên dể hiểu lầm). Khi pha chung với nhau thì đóng rắn sau 1 thời gian.
Trước đây ta hay dùng keo do Liên xô sản xuất có dạng : chất nhựa đựng trong chai nhựa trắng đục, chất đóng rắn đựng trong chai thủy tinh nâu, vì vậy còn có tên keo Liên xô. Chất nhựa có 2 loại : loại rắn có nhiều mã số khác nhau cho ra công dụng khác nhau, không thuộc mã số thì nói dùng làm việc gì để được tư vấn; còn loại dẻo thì mới có gần đây và chỉ có 1 loại duy nhất. Tôi đã dùng cả 2 loại này cho foam và gỗ đầu tốt.
Chất đóng rắn cũng có nhiều loại, thông dụng tại chợ Kim Biên người ta bán loại có màu vàng trong, khi keo cứng cho ra màu vàng đục. Tôi không dùng loại này vì dán lên foam rất xấu mà dùng loại TETA, khi cứng cho ra màu trắng đục, tiệp với màu foam. Chú ý là TETA khó pha với nhựa loại dẻo, cần làm thử để có kinh nghiệm.
- Trở lại vấn đề là keo poly và epoxy giống và khác nhau thế nào ?
* Giống nhau : cùng là keo và có 2 thành phần, và dùng để dán, kết dính.
* Khác nhau : keo poly không dùng trực tiếp dán foam, vì chất đóng rắn phân hủy foam. Khi khô keo epoxy không dính tay, còn keo poly dính tay. Mùi của 2 loại cũng khác nhau. Keo poli dể làm hỏng vật đựng. Keo epoxy mắc tiền hơn poly, có lẽ là 1 lý do để không dùng làm thuyền. Keo epoxy thường rắn chắc và dòn hơn keo poly, điều này do cảm nhận tương đối thôi.
Hy vọng bạn sẽ hài lòng với những ý trên.
Dùng keo gì để dán foam Flexron?(keo ko cần pha):
p2tung sai, keo UHU Por không màu trắng trong chuyên dùng dể dán depron, loại này rất tốt ngoài ra còn loại super dán thi con tốt hơn nữa nhưng đắt gấp 2 lần UHU dung luơng lai it hơn.
Pu-tin = xăng trắng