Khi vào Cua gập tay áo có độ xuống dốc lớn thì: ngoài việc giảm ga trước khi vào cua, chuyển cần số xuống vị trí số thấp để phanh động cơ, thì khi vào cua chân ga cũng nên thả lỏng ( không đạp ga). Vào Cua: Quay volang, để xe chạy theo quán tính ( nếu cần có thể đệm phanh nhẹ nhàng để giảm bớt tiếp tốc độ), chuẩn bị hết góc cua thì lại nhẹ nhàng đệm ga, trả lái. Cách lái xe đảm bảo an toàn khi đi đường đèo dốc là : không nên thay đổi tốc độ đột ngột quá lớn, không nên phanh gấp, nhưng trong trường hợp khẩn cấp vẫn có thể phanh để dừng được xe. Nếu vào Cua mà nghe tiếng bánh xe nghiến mặt đường rít lên là bạn đã đi quá tốc độ an toàn. Các bạn nhớ bóp còi cảnh báo trước và trong khi ôm cua nhé nếu như cua làm khuất tầm nhìn.

Lái xe đúng kỹ thuật thì đỡ phải sớm phải lên nóc tủ ăn chuối. Chuối ngon và bổ dưỡng nhưng có lẽ không ai muốn ăn trong tình trạng này.

Xuống dốc gặp đường trơn, bùn đất.

Khi lái xe xuống dốc mà gặp phải đường trơn, mặt đường có nhiều bùn đất thì bạn càng phải thận trọng cho dù xe của bạn có hiện đại đến đâu đi nữa. Gặp phải tình huống này, người lái nên cố gắng chạy xe ở tốc độ ổn định, không đánh lái gấp, không phanh gấp. Hãy lái xe ở tốc độ thấp nhất có thể ngay từ khoảng cách đủ xa tới nơi đường trơn, bùn đất. Tránh “nước đến chân mới nhảy”, xe đến sát nơi có bùn rồi mới phanh gấp. Nếu đường có nhiều vũng bùn nước thì càng phải cẩn thận: Cố gắng lái xe tránh các vũng nước, vì ta không thể ngờ được dưới vũng nước sẽ là cái gì, là một hố sâu, hay là một cục đá to…Sẽ là rất nguy hiểm khi lái xe qua một vũng nước ở tốc độ lớn, với tốc độ lớn xe dễ mất lái, mất cả phanh khi vượt qua vũng nước. Nguy hiểm còn cao hơn rất nhiều nếu một bên bánh xe chạy trên nền đường cứng, còn bên kia chạy trên vũng nước – không hệ thống điện tử nào cứu được người lái khi chạy tốc độ cao, khi chính hệ thống điện tử cũng không còn làm việc được nữa. Nên bình tĩnh giảm tốc độ trước khi tiếp cận vũng nước, lái từ tốn qua mới là thượng sách. Các bạn hãy hình dung tình huống: Xe đang xuống đèo nhanh, gặp phải đám sạt đất từ núi xuống làm mặt đường đầy bùn nhão. Khi đang trên đám bùn, đột nhiên xuất hiện tình huống khẩn cấp phải tránh súc vật? Bạn sẽ xử lý thế nào? Phanh khẩn cấp để xe đánh võng quăng đuôi? Lái gấp để đổi hưởng gấp? Với cả hai cách xử lý đó thì xe bay xuống vực là điều khó tránh, nếu không thì cũng phải cắm đầu vào vách núi… Phải chạy chậm từ xa các bạn a, chỉ ở tốc độ chậm ta mới có thể xử lý được bằng phanh và chuyển hướng của xe. Khi chạy trên bùn lầy thì phanh cũng phải nhấp nhả ( dù có hệ thống phanh điện tử ), lái cũng phải nhẹ nhàng, từ từ. Tuyệt đối không được chuyển hướng xe đột ngột. Nếu xe là 2 cầu mà không có chế độ tự động cài cầu thì người lái xe nên chủ động cài cầu khi chuẩn bị vào đường bùn trơn. Tuyệt đối không được lao xe nhanh để vượt qua vũng lầy.
Một số bạn có nêu ý kiến: Cần chạy đà trước khi vượt qua vũng bùn nước. Riêng tôi, tôi không tán thành cách lái xe như vậy. Thật là mạo hiểm chạy tốc độ lớn để vượt qua vũng bùn khi không biết ở dưới vũng bùn nước đó có gì? Nếu như dưới đó có đá hộc, có hố sâu thì sẽ thế nào nhỉ? Nếu như bùn trơn làm mất lái thì sẽ ra sao? Ở giải Vô lăng vàng 2009, tôi thấy một số bạn cũng chạy đà với gầm rú, nhưng nào có gì hơn những xe khác không chạy đà? Chính cái xe của Kar mở màn của cái gọi là chạy đà nhưng lại bị láng ra xa thêm về bên phải, trong khi lẽ ra phải lái xe về bên trái. Tôi đã để ý: Càng chạy đà lớn càng sa lầy nặng, càng chệch hướng lái. Đấy là đường quen, không có đá hộc ẩn dưới lớp bùn. Nếu là đường lạ bùn lầy thì sẽ ra sao khi chạy đà? Tôi đã từng chinh chiến trên mọi địa hình, đèo dốc, bùn lầy, hố sâu, vượt suối, vượt đá quả thị, vượt bãi cát, vượt cánh đồng…– chưa bao giờ tôi chạy đà vượt bùn lầy, thực sự là không nên. Trong nhiều trường hợp, tôi đã cài khóa visai trung tâm, chuyển cần số ở hộp số phụ về vị trí chạy chậm là ổn. Đã không ít lần tôi phải kéo xe inova, xe Everest vượt lầy bằng Prado cài tốc độ chậm. Lái xe từ tốn có cân nhắc điều kiện cụ thể của địa hình mới là thượng sách.

Nhiều người lái không có thói quen nhìn xa để lường trước tình huống. Lường được tình huống càng sớm ta càng có thời gian để suy tính, để chuẩn bị đối phó. Nếu cần, có thể phải dừng xe trước vũng lầy đủ xa để tính trước. Đến quá gần nhiều khi bị rơi vào tình cảnh Tiến thoái lưỡng nan. Nếu chỉ có một xe thì sẽ ra sao khi đường vắng?

Xe đang xuống dốc mà bị chết máy.

Xe đang xuống dốc mà bị chết máy, hệ thống trợ lực phanh cũng teo luôn, khi đó phanh chân không còn ăn như lúc xe nổ máy nữa. Gặp phải trường hợp này người lái nên bình tĩnh phanh chân và kéo thêm phanh tay bổ trợ, cố gắng tìm cách lái xe tạt vào bên đường để dừng lại. Nếu cần thiết thì có thể phải hy sinh con xe thân yêu bằng cách gạt cần số xuống thấp hơn nữa ( việc làm này có thể gây hư hỏng hộp số trầm trọng), hoặc bất đắc dĩ mà tạt đầu vào đâu đấy để xe bị đâm mà dừng lại.

Nếu dốc không nguy hiểm, không cao, không quanh co, xe cũng chỉ chạy do quán tính ở tốc độ chậm, an toàn có thể kiểm soát được bằng phanh, thì ta có thể khởi động lại xe ngay khi xe đang trôi xuống dốc mà bị chết máy, khi đó bạn vẫn phải đạp phanh như tôi vừa nói ở trên và gạt cần số về vị trí N rồi cố gắng khởi động lại động cơ. Việc làm này nói thì dài dòng nhưng phải được thực thi nhanh chóng để nhanh nhất có thể lấy lại tình thế an toàn. Khi xe chết máy thì hệ thống trợ lực phanh cũng mất luôn nên phanh sẽ không còn ăn nữa dù có kéo thêm phanh tay. Sở dĩ tôi nói phải gạt cần số về vị trí N vì: chỉ ở vị trí N và P thì xe mới có thể khởi động nổ máy. Khi xe đang xuống dốc mà bạn gạt cần số về vị trí P là hành động tự sát, chết là khó thoát. Chỉ khi xe dừng hoàn toàn mới được phép gạt cần số về vị trí P. Như vậy chỉ có một sự lựa chọn duy nhất để có thể khởi động lại động cơ khi xe đang chạy là gạt cần số về vị trí N. Ở vị trí N xe sẽ trôi xuống dốc theo quán tính vì không còn có thể phanh động cơ nữa vì thế các thao tác mà tôi vừa nói phải làm thật nhanh. Việc khởi động lại động cơ mà tôi vừa nêu trên chỉ được thực hiện khi xe đang chạy chậm do quán tính trên đường độ dốc ít, không nguy hiểm, không quanh co và có thể dùng phanh để hãm xe dừng hẳn mà thôi. Tuyệt đối không áp dụng cho trường hợp xe đang chạy với quán tính lớn khi xuống dốc, vì khi ta chuyển cần số về vị trí N để khởi động lại thì xe không còn được phanh động cơ nữa, như thế xe lại càng lao nhanh hơn. Các bạn, tuyệt đối không lạm dụng phương pháp khởi động lại động cơ khi xe đang xuống dốc mà bị chết máy. Tìm cách phanh và dừng xe mới là thượng sách, rồi sau đó ung dung khởi động lại động cơ. Tóm lại: phương pháp khởi động lại động cơ khi xe đang chạy trên đường chỉ dành cho những người lái có bản lĩnh, có kinh nghiệm, nhuần nhuyễn thao tác kỹ thuật mà thôi, không bao giờ dành cho người mới lái.


Xe đang xuống dốc bị mất phanh.

Đây có lẽ là trường hợp nan giải nhất. Khi gặp phải tình huống không may này, lái xe cần hết sức bình tĩnh để tìm cách giải quyết. Nhanh chóng quan sát xa phía trước để tìm đường cứu hộ. Ngay lập tức kéo phanh tay tối đa. Vẫn phải đạp chân phanh dù phanh không ăn nữa, việc làm này nhằm vớt vát nỗ lực có thể phanh nhỏ nhất và để kích hoạt hệ thống điện tử hỗ trợ phanh và ổn định cân băng điện tử. Giữ nguyên số xe đang chạy, thậm chí còn phải về số thấp hơn nữa để tận dụng phanh động cơ. Không được tắt động cơ, vì nếu tắt động cơ thì hệ thống điện tử hỗ trợ lái và phanh cũng không làm việc nữa, hệ thống cân bằng điện tử là rất quan trọng và nó chỉ làm việc khi động cơ làm việc. Hãm được xe trong tình huống này rồi lái dần vào vệ đường là điều may mắn hy hữu, nếu không hãm được thì phải tìm cách về số thấp hơn nữa ( tuy biết rằng có thể làm hỏng hộp số, nhưng tính mạng người là quan trọng hơn ), nếu hết cách thì có lẽ phải hy sinh con xe, cho xe tạt vào đâu đấy để nhờ chướng ngại mà dừng được xe.
Trong bất kỳ tình huống nào xảy ra cũng đều cần đến sự bình tĩnh sáng suốt của người lái để nhanh chóng tìm ra lối thoát. Những lúc bị lâm vào tình huống nguy hiểm mới thấy hết được sự quan trọng của kỹ thuật lái xe. Có kỹ thuật cơ bản tốt, nhưng còn phải thể hiện kỹ thuật đó thật nhuần nhuyễn mới được. Nếu chỉ nắm một mớ lý thuyết thì khi gặp nguy sẽ lúng túng chẳng biết xử lý ra sao.

Tại sao lúc rỗi chúng ta không đưa xe ra đường, đặt giả thiết những tình huống có thể xảy ra rồi theo lý thuyết mà luyện tập? Tôi vẫn thấy có khối người lái xe phải nhìn cần số và bảng Taplo khi chuyển cần số đấy. Lái như thế thì làm sao đủ bản lĩnh xử lý tình huống khẩn cấp?

Cũng không ít lái xe chạy đường miền núi mà luôn cắt cua, phanh gấp khi đã tới sát cua. Tiết kiệm được bao nhiêu thời gian khi cắt cua, khi đặt mình vào tình huống nguy hiểm nếu đột nhiên xuất hiện xe ở chiều ngược lại, khuất tầm nhìn? Tại sao không giảm tốc độ từ xa trước khi vào cua để tránh mất lái khi phải phanh gấp ở sát góc cua? Tại sao không đi trên phần đường của mình theo luật giao thông để giữ an toàn cho chính mình và người khác cùng tham gia giao thông?... Câu hỏi tại sao thì có nhiều, để xử lý chỉ cần người lái có đủ kỹ thuật và ý thức tuân thủ luật giao thông.

Xe đang chạy mà bị đột ngột òa ga ( ga đột ngột tăng cao không do người lái đạp ga ).

Đây là trường hợp hiếm thấy nhưng vẫn có thể xảy ra. Khi xe bị òa ga, tiếng máy đột ngột gầm to cùng với vòng tua của động cơ và tốc độ của xe tăng cao đột ngột, khi đó chân ga không còn tác dụng nữa dù người lái có bỏ hẳn chân ra khỏi bàn đạp ga. Xe lao lên với tốc độ ngoài tầm kiểm soát. Gặp phải trường hợp này người lái xe phải bình tĩnh phanh chân, gạt cần số về vị trí N, ghì phanh tay, rồi nhanh chóng tìm cách lái xe vào vệ đường để dừng hẳn. Phanh thì dễ hiểu rồi, nhưng tại sao lại phải gạt cần số về vị trí N? Nếu lúc đó ta tắt máy thì xe cũng mất luôn trợ lực phanh, vì vậy tuyệt đối không được tắt máy. Nếu gạt cần số về vị trí P thì nguy cơ lộn vài vòng của người cùng xe là khó thoát, hỏng hoàn toàn hộp số nhưng cũng không cứu được người. Gạt cần số về vị trí R thì cũng là hành động tự sát vậy. Khi ta gạt cần số về vị trí N, xe được cắt khỏi lực kéo nên chỉ trôi đi theo quán tính, do xe vẫn nổ máy nên hệ thống trợ lực phanh vẫn làm việc giúp ta phanh được xe, mặt khác do xe vẫn nổ máy nên hệ thống cân bằng điện tử và hỗ trợ phanh điện tử vẫn làm việc vì vậy xe vẫn kiểm soát được hướng lái khi cần phanh gấp.

Các bạn, lái đúng kỹ thuật, đúng luật là cần nhưng chưa đủ. Anh em OF chúng ta có chung đam mê lái xe vì vậy Lái sao cho đẹp lại là phần không thể thiếu.

Tôi đã viết hoàn chỉnh kỹ thuật lái cho cả xe số sàn và xe có số tự động. Lần này tôi trích phần 2 dành cho xe có số tự động, đăng nhập góp vui cùng các bạn như là món quà nhân dịp “ Hội thi kỹ năng lái xe địa hình Việt Nam 2010”. Khả năng có hạn, chỉ có tấm lòng, thời gian bỏ ra để viết bài này không ít, nhưng không biết có ích gì cho các bạn? Mong các bạn châm chước mà nhẹ tay.

Chúc các bạn vui vẻ, thành đạt, lái xe an toàn, vi vu chinh phục mọi nẻo đường của Tổ Quốc.

Tác giả: Tuanprado